De afgelopen weken valt me op hoeveel er wordt gesproken over de veertig dagentijd. Overal zie je het, de speciale app van de PKN heeft veel publiciteit gegenereerd en ook binnen familie en vriendenkring lijkt de vastentijd de gewoonste zaak van de wereld. Ergens verbaast dat mij. Nog niet zo heel lang geleden, in mijn jeugd, werd er in mijn omgeving voornamelijk gesproken over de de lijdenstijd en die bevatte (toen) zeven zondagen. Eรฉn zondag meer dan de veertig dagen tijd. Waar komt die verandering vandaan?
De veertig dagentijd heeft een verleden dat terug gaat tot de vroege kerk. In 325 wordt in Nicea bepaald dat er veertig dagen gevast dient te worden. De zeven lijdenszondagen hebben een beduidend kortere geschiedenis. Pas na de reformatie is door de protestanten een zondag toegevoegd, zodat er zeven lijdensweken zijn. Dit als afkeer tegen de Roomse traditie waarbij voor aswoensdag het carnaval wordt gevierd met alle uitspattingen die daarbij horen. De protestanten kiezen voor verootmoediging en het stilstaan bij het lijden, zonder uitbundig feest te vieren voorafgaand.
Langzaamaan zie je dat protestanten de veertig dagentijd weer omarmen. Ik heb in mijn (korte) zoektocht op internet geen directe aanleiding gevonden, maar misschien is het dat men er langzamerhand achter komt, dat tijdens de reformatie wat te snel en teveel rituelen uit het Rooms-katholicisme overboord zijn gegooid. Het vasten is immers geen slecht gebruik, zoals ook Calvijn, met enige kanttekeningen, aangeeft in zijn institutie. Zitten we nog wel met het feit dat er nu twee perioden naast elkaar bestaan. Zes of zeven lijdenszondagen. Voor beiden valt wat te zeggen, beiden hebben hun geschiedenis. Langzaamaan lijkt de veertig dagentijd ’te winnen’ al zal binnen de behoudende protestantse gemeenten de 1ste lijdenszondag voorlopig nog wel in het carnavalsweekend vallen.
Uiteindelijk maakt het ook niet uit hoe lang we stil staan bij het lijden van Jezus. Uiteindelijk gaat het erom dat we dankbaar worden voor Zijn verlossende werk. Een verlossend woord over de zes of zeven lijdenszondagen hoeven we dan ook niet te verwachten. Het Verlossende Woord klonk op goede vrijdag aan het kruis: ‘Het is volbracht’. Door Zijn overwinning op de dood, voor รณnze(!) zonden, hebben we de vrijheid om verschillend invulling te geven aan de lijdenstijd. De impact daarvan staat of valt niet met een lijdenszondag meer of minder.